Bệnh mất ngủ là nỗi ám ảnh với nhiều người. Bởi căn bệnh này kéo theo vô vàn những nguy hại đến sức khỏe. Đồng thời, cuộc sống sinh hoạt hàng ngày sẽ bị ảnh hưởng trầm trọng. Vậy mất ngủ là gì? Nguyên nhân, hậu quả và giải pháp khắc phục chứng mất ngủ như thế nào? Hãy cùng chúng tôi giải đáp chi tiết trong bài viết này.
Bệnh mất ngủ là gì?
Bệnh mất ngủ là chứng bệnh liên quan đến giấc ngủ. Theo các nghiên cứu, đối với người trưởng thành cần đảm bảo ngủ đủ giấc mỗi ngày khoảng 7-9 tiếng. Đặc biệt, khi ngủ cần sâu giấc, liền mạch, tinh thần thư thái, thoải mái, không ngắt quãng. Thời gian này giúp cho cơ thể được nghỉ ngơi và nạp lại năng lượng để thực hiện các hoạt động trong ngày kế tiếp. Tuy nhiên, với những người mắc chứng mất ngủ sẽ không đảm bảo đủ khoảng thời gian khuyến cáo trên. Cụ thể, người bị mất ngủ có thể gặp các trường hợp ngủ không sâu giấc, giấc ngủ ngắn, khó ngủ, thức giấc nửa đêm hay dậy sớm.
Thông thường, bệnh mất ngủ thường gặp ở người già. Tuy nhiên, trong những năm trở lại đây, mất ngủ có thể xảy ra ở mọi đối tượng khác nhau từ người già, trung niên đến người trẻ. Đặc biệt, đối tượng mất ngủ ngày càng trẻ hóa. Theo các thống kê, khoảng 25% bệnh nhân mất ngủ nằm trong độ tuổi từ 18-30 tuổi.
Phân loại bệnh mất ngủ
Mất ngủ có rất nhiều loại khác nhau. Tuy nhiên, về cơ bản sẽ có những dạng mất ngủ như sau:
Mất ngủ cấp tính
Đây là dạng mất ngủ phổ biến nhiều người gặp phải. Loại mất ngủ này không kéo dài và xảy ra thường xuyên. Chúng thường chỉ xuất hiện trong một vài đêm hoặc có thể trong một vài tuần.
Mất ngủ cấp tính có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong đó, các nguyên nhân cơ bản thường đến từ những biến cố trong cuộc sống gây ảnh hưởng đến tâm trạng. Bên cạnh đó, chế độ sinh hoạt không khoa học, sử dụng các chất kích thích, không gian sống chật hẹp hay tác động của một số bệnh lý như đau răng, ho, sốt… cũng có thể gây ra mất ngủ cấp tính.
Khi nhận thấy những dấu hiệu của mất ngủ cấp tính, bạn cần tìm cách khắc phục. Bởi nếu tình trạng chuyển biến thành mất ngủ mãn tính sẽ gây ra nhiều khó khăn cho cuộc sống hàng ngày.
Mất ngủ mãn tính
Đây là tình trạng mất ngủ kéo dài. Tình trạng mất ngủ có thể kéo dài trên 1 tháng. Khi bị mất ngủ mãn tính, người bệnh thường không thể ngủ sâu giấc, giấc ngủ chỉ kéo dài 2- 5 tiếng và thường xuyên bị tỉnh giấc giữa chừng. Chất lượng giấc ngủ kém dẫn đến cơ thể rệu rã, không có năng lượng, sức sống để thực hiện các hoạt động.
Mất ngủ mãn tính đến từ nhiều nguyên nhân khác nhau tuy nhiên chủ yếu là do các bệnh lý về tâm thần. Những người thường xuyên bị stress, căng thẳng, lo âu, trầm cảm sẽ dễ rơi vào tình trạng mất ngủ kéo dài. Ngoài bệnh lý tâm thần, các bệnh nhân viêm phế quản, loét dạ dày, đau khớp cũng dễ bị mất ngủ mãn tính.
Các nguyên nhân gây ra bệnh mất ngủ
Bệnh mất ngủ xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau có thể kể đến như:
Căng thẳng, lo âu kéo dài
Căng thẳng và lo âu kéo dài là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng mất ngủ. Bởi để có giấc ngủ ngon, tinh thần phải thư thái và thoải mái. Ngược lại, nếu tâm trí lúc nào cũng “căng như dây đàn”, phải suy nghĩ, bạn sẽ không thể ngủ ngon. Giấc ngủ sẽ chập chờn, dễ bị tỉnh giấc giữa chừng. Tình trạng căng thẳng, lo âu nếu không được cải thiện sẽ dẫn đến mất ngủ cấp tính và lâu dần chuyển thành mãn tính.
Tuổi tác
Tuổi tác cũng là một trong những nguyên dân gây ra bệnh mất ngủ. Càng lớn tuổi, tình trạng mất ngủ càng dễ xảy ra. Lý do là bởi các cơ quan chức năng của người già dần suy yếu, cơ thể đau nhức dẫn đến giấc ngủ không sâu. Người già thường xuyên gặp tình trạng tỉnh giấc sớm.
Chế độ ăn uống, sinh hoạt không khoa học
Đối với những người có lối sống không khoa học, thường xuyên ăn khuya, sử dụng các chất kích thích, không tập luyện thể thao sẽ dễ bị bệnh mất ngủ. Cụ thể:
Ăn khuya quá no: Tình trạng ăn khuya hay ăn quá no trước khi đi ngủ sẽ dẫn đến tình trạng trào ngược dạ dày. Khi đó, bụng sẽ bị căng, đầy, cảm giác sôi bụng và giấc ngủ sẽ bị ảnh hưởng.
Sử dụng chất kích thích: Đối với các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá… khi sử dụng sẽ tác động đến tinh thần và dễ gây ra ảo giác làm giấc ngủ chập chờn.
Tập luyện thể thao: Những người không tập luyện thể dục thể thao sẽ khiến cho cơ thể ì ạch, dễ đau nhức. Và hệ quả là cơ thể sẽ không thể chìm vào giấc ngủ ngon. Một chế độ tập luyện thể thao nặng trước khi ngủ cũng là một nguyên nhân.
Ngoài những thói quen trên, không gian sống chật hẹp, bí bức, giường, đệm thô cứng cũng có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ. Một không gian rộng rãi, thoáng mát, giường, đệm êm ái sẽ mang đến một giấc ngủ chất lượng.
Các bệnh lý
Đối với những người mắc các chứng bệnh về dạ dày, hô hấp, tiêu hóa, tim mạch như trào ngược dạ dày, hen suyễn, ung thư, tim, trầm cảm… sẽ thường xuyên bị mất ngủ. Một phần là bởi do các loại thuốc tác động đến cơ thể. Một phần là do cơ thể đang không khỏe, mệt mỏi, đau nhức sẽ không thể ngủ ngon.
Hậu quả khi bị bệnh mất ngủ
Không phải ngẫu nhiên, các nghiên cứu đều chỉ ra rằng mỗi người đều phải ngủ đủ giấc. Mỗi người cần phải đảm bảo có được giấc ngủ chất lượng từ 7-9 tiếng. Bởi giấc ngủ đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sức khỏe. Khi bị bệnh mất ngủ sẽ ảnh hưởng đến cả thể chất và tinh thần. Chất lượng cuộc sống sẽ bị kéo xuống. Cụ thể, những hậu quả nhãn tiền của bệnh mất ngủ có thể kể đến như sau:
Học tập, làm việc sa sút
Những người bị bệnh mất ngủ kéo dài sẽ khó lòng có thể học tập và làm việc hiệu quả. Bởi khi thiếu ngủ, cơ thể sẽ luôn trong trạng thái thiếu sức sống, uể oải, tinh thần thiếu sự tỉnh táo. Khi đó, việc học tập và làm việc không thể đạt được hiệu quả cao nhất.
Sức khỏe tâm thần bị ảnh hưởng
Mất ngủ kéo dài sẽ dẫn đến rối loạn sức khỏe tâm thần. Lâu dần, người mất ngủ sẽ rơi vào trạng thái rối loạn lo âu, trầm cảm. Thậm chí, nhiều người mất ngủ có xu hướng lạm dụng các chất kích thích để có thể ngủ được. Khi sử dụng nhiều chất kích thích dẫn đến sức khỏe bị suy giảm trầm trọng, tình trạng ảo giác và các chứng bệnh về huyết áp, tim mạch.
Nguy hiểm đến tính mạng
Người bị bệnh mất ngủ đặc biệt là mãn tính nếu không chữa trị kịp thời có thể gặp những nguy hiểm đến tính mạng. Bởi khi mất ngủ cơ thể sẽ phản ứng chậm chạp vì thiếu năng lượng, đầu óc không tỉnh táo. Khi đó, nếu lái xe tham gia giao thông trên đường, phản ứng chậm trong các tình huống có thể gây nguy hiểm cho tính mạng bản thân và những người xung quanh.
Ngoài ra, những người mất ngủ thường có xu hướng sử dụng thuốc ngủ. Nếu không kiểm soát tốt liều lượng, dẫn đến uống quá liều cũng khiến cho tính mạng bị đe dọa.
Cách khắc phục tình trạng mất ngủ
Trước những hậu quả khôn lường, việc tìm các biện pháp để chữa trị bệnh mất ngủ là vô cùng cần thiết. Dưới đây là tổng hợp các biện pháp, người bị mất ngủ có thể áp dụng.
Giữ cho tinh thần thư thái
Mất ngủ phần lớn là do nguyên nhân về mặt tinh thần. Do đó, nếu bạn muốn chữa bệnh mất ngủ thì cần giữ cho tinh thần luôn thư thái, vui tươi, gạt bỏ những âu lo, căng thẳng. Khi giữ được trạng thái này, bạn sẽ có được giấc ngủ ngon.
Xây dựng lối sống lành mạnh
Bên cạnh yếu tố tinh thần, bạn cần xây dựng lối sống lành mạnh. Cụ thể, bạn nên ăn ngủ đúng giờ, tích cực sử dụng các sản phẩm tốt cho sức khỏe, loại bỏ các chất kích thích có hại cho cơ thể. Những loại thực phẩm nhiều dầu mỡ, chiên rán, rượu, bia, caffeine cần hạn chế ở mức tối thiểu.
Việc tập luyện thể dục, thể thao cũng cần thực hiện đều đặn. Đặc biệt, người bị bệnh mất ngủ nên tập yoga. Bộ môn yoga chữa mất ngủ rất tốt vì giúp tinh thần thư thái, giảm đau nhức cơ thể.
Thiết kế phòng ngủ thoáng mát
Phòng ngủ cần thiết kế thoáng mát, hạn chế để quá nhiều đồ đạc gây ra cảm giác ngột ngạt. Phòng ngủ nên chọn những gam màu nhẹ nhàng, tránh trang trí rối mắt, màu sắc sặc sỡ gây nhức mắt dẫn đến khó ngủ. Chăn, đệm, gối cần êm ái, sạch sẽ để cơ thể được thư giãn khi nằm lên.
Bấm huyệt
Với những người bị bệnh mất ngủ có thể sử dụng phương pháp bấm huyệt. Đây là phương pháp chữa mất ngủ được nhiều người lựa chọn. Với phương pháp bấm huyệt chữa mất ngủ, người thực hiện sẽ sử dụng tay để ấn vào các huyệt đạo cơ trên cơ thể. Khi đó, các huyệt đạo được đả thông, lưu thông máu tốt giúp cơ thể khoan khoái, đầu óc thư giãn nên giấc ngủ sẽ ngon và sâu hơn.
Bật nhạc không lời nhẹ nhàng khi ngủ
Khi gặp chứng mất ngủ, bạn nên thử biện pháp bật nhạc không lời nhẹ nhàng khi đi ngủ. Phương pháp này có thể áp dụng cho những người bị mất ngủ cấp tính. Nhạc không lời nhẹ nhàng sẽ giúp ổn định tinh thần, xoa dịu những âu lo, căng thẳng để tâm thái an yên đi vào giấc ngủ.
Chữa mất ngủ bằng bài thuốc dân gian
Khi bị mất ngủ, bạn có thể sử dụng các mẹo chữa mất ngủ dân gian. Đây là những mẹo đơn giản nhưng mang lại hiệu quả cao. Đối với các mẹo chữa mất ngủ dân gian thường sử dụng các loại thảo dược có thể kể đến như:
Đinh lăng
Đây là loại thảo dược chữa mất ngủ được rất nhiều người sử dụng. Người bị bệnh mất ngủ nên tìm lá đinh lăng, loại bỏ bụi bẩn, phơi khô và sao lại trên chảo nóng. Sau đó, bạn cho lá đinh lăng vào gối để nằm ngủ. Mùi thơm từ lá đinh lăng sẽ giúp bạn dễ đi vào giấc ngủ sâu. Ngoài ra, bạn có thể sử dụng lá đinh lăng để chế biến các món ăn hay đun làm nước uống để chữa mất ngủ.
Tâm sen
Nếu bạn gặp chứng mất ngủ thì nhất định không thể bỏ qua bài thuốc thảo dược là tâm sen. Trong Y học, tâm sen là loại thảo dược vị đắng, tính hàn. Loại thảo dược này có khả năng ổn định thần kinh, trấn an tinh thần, giải nhiệt. Khi sử dụng tâm sen để pha trà uống sẽ giúp ngủ ngon, giảm căng thẳng và lo âu. Lưu ý, khi dùng tâm sen chữa mất ngủ cần dùng với lượng phù hợp.
Long nhãn
Đây cũng là cách chữa bệnh mất ngủ theo phương pháp dân gian được nhiều người áp dụng. Trong long nhãn có nhiều chất dinh dưỡng và các khoáng chất có khả năng an thần, bồi bổ cơ thể và hỗ trợ chứng mất ngủ kinh niên. Để dùng long nhãn chữa bệnh mất ngủ, bạn có thể sử dụng theo một số các cách sau:
- Nấu chè hạt sen long nhãn: Đây là món ăn vừa thơm ngon vừa bổ dưỡng. Đặc biệt, với những người gặp chứng mất ngủ, chè hạt sen long nhãn sẽ giúp mang đến giấc ngủ sâu.
- Nấu cháo long nhãn: Bạn sử dụng long nhãn kết hợp với gạo nếp để nấu cháo. Bạn nên ăn cháo khi ấm để giúp an thần và cải thiện tình trạng mất ngủ.
- Kết hợp long nhãn với các thảo dược: Bạn có thể kết hợp long nhãn với đương quy, hoàng kỳ và thục địa sắc với nước lọc để uống hàng ngày. Nếu sử dụng thường xuyên, chứng mất ngủ sẽ thuyên giảm.
Củ bình vôi
Bình vôi là loại thảo dược có vị đắng, tính lương. Loại thảo dược này có khả năng an thần và cho giấc ngủ ngon. Ngoài ra, thảo dược này cũng hỗ trợ điều trị các bệnh về dạ dày, huyết áp. Với rất nhiều tác dụng tốt, bệnh nhân mất ngủ nên sử dụng bình vôi để sâu giấc và giúp tinh thần thư thái.
Để chữa bệnh mất ngủ bằng củ bình vôi, bạn có thể ngâm với rượu hoặc sắc với các loại thảo dược tốt khác nhu long nhãn, hạt sen để uống. Khi kiên trì thực hiện, tình trạng mất ngủ sẽ được cải thiện.
Điều trị bằng thuốc theo chỉ định của bác sĩ
Với những người bị mất ngủ kinh niên, mãn tính cần phải sử dụng thuốc để chữa trị. Hiện nay, để điều trị bệnh mất ngủ, bệnh nhân có thể sử dụng một số loại thuốc thuộc nhóm benzodiazepin, ramelteon… hay các loại thuốc an thần. Tuy nhiên, trước khi sử dụng, người bị bệnh mất ngủ cần thăm khám và nhận tư vấn của bác sĩ để đảm bảo an toàn.
Trên đây là giải đáp chi tiết bệnh mất ngủ là gì? Nguyên nhân, hậu quả và cách để chữa bệnh mất ngủ hiệu quả nhất. Hy vọng với những thông tin này sẽ giúp bạn biết cách để cải thiện giấc ngủ cho cơ thể khỏe mạnh, ngăn ngừa bệnh tật.
