Bệnh mất ngủ là gì? Nguyên nhân, hậu quả và giải pháp khắc phục

Bạn có thấy mình luôn thức khuya và khó khăn trong việc tập trung vào công việc vào ngày hôm sau? Bạn có thể đang gặp phải hiện tượng mất ngủ, một vấn đề rất phổ biến và ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn trong cuộc sống hiện đại.

Theo Hiệp hội Y tế Hoa Kỳ, khoảng 50 đến 70 triệu người dân nước này gặp phải mất ngủ và khó ngủ. Ở Châu Âu, khoảng 30% dân số trưởng thành gặp phải tình trạng này và tại châu Á, tỷ lệ này tăng lên đến 60%.

Mất ngủ không chỉ gây ra cảm giác mệt mỏi và căng thẳng, mà còn có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe toàn diện của bạn. Theo các nghiên cứu, những người mất ngủ thường có nguy cơ mắc bệnh tim, tiểu đường, béo phì và trầm cảm.

Vì vậy, tìm hiểu về mất ngủ và tìm cách giải quyết nó là cực kỳ quan trọng. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ chia sẻ với bạn những nguyên nhân chính của mất ngủ, những hậu quả của nó đối với sức khỏe và những cách để cải thiện giấc ngủ của bạn. Hãy cùng tìm hiểu và bắt đầu chăm sóc cho giấc ngủ của bạn để có một cuộc sống khỏe mạnh và năng động hơn nhé!

Bệnh mất ngủ là gì?

Mất ngủ là tình trạng không thể ngủ được hoặc khó ngủ đủ để giấc ngủ trở nên thật sự khôi phục sức khỏe. Tình trạng này có thể gây ra cảm giác mệt mỏi, sức khỏe suy giảm và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày. Mất ngủ có thể là triệu chứng của các bệnh khác nhau hoặc là kết quả của các thói quen không lành mạnh như sử dụng thuốc lá, uống cà phê quá nhiều, hoặc thường xuyên dùng các thiết bị điện tử trước khi đi ngủ. Mất ngủ có thể xảy ra tạm thời hoặc kéo dài trong thời gian dài.

Thông thường, bệnh mất ngủ thường gặp ở người già. Tuy nhiên, trong những năm trở lại đây, mất ngủ có thể xảy ra ở mọi đối tượng khác nhau từ người già, trung niên đến người trẻ. Đặc biệt, đối tượng mất ngủ ngày càng trẻ hóa. Theo các thống kê, khoảng 25% bệnh nhân mất ngủ nằm trong độ tuổi từ 18-30 tuổi. 

Phân loại bệnh mất ngủ

Mất ngủ có rất nhiều loại khác nhau. Tuy nhiên, về cơ bản sẽ có những dạng mất ngủ như sau:

Mất ngủ cấp tính

Đây là dạng mất ngủ phổ biến nhiều người gặp phải. Loại mất ngủ này không kéo dài và xảy ra thường xuyên. Chúng thường chỉ xuất hiện trong một vài đêm hoặc có thể trong một vài tuần. 

Mất ngủ cấp tính có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong đó, các nguyên nhân cơ bản thường đến từ những biến cố trong cuộc sống gây ảnh hưởng đến tâm trạng. Bên cạnh đó, chế độ sinh hoạt không khoa học, sử dụng các chất kích thích, không gian sống chật hẹp hay tác động của một số bệnh lý như đau răng, ho, sốt… cũng có thể gây ra mất ngủ cấp tính. 

Khi nhận thấy những dấu hiệu của mất ngủ cấp tính, bạn cần tìm cách khắc phục. Bởi nếu tình trạng chuyển biến thành mất ngủ mãn tính sẽ gây ra nhiều khó khăn cho cuộc sống hàng ngày.

Mất ngủ mãn tính

Đây là tình trạng mất ngủ kéo dài. Tình trạng mất ngủ có thể kéo dài trên 1 tháng. Khi bị mất ngủ mãn tính, người bệnh thường không thể ngủ sâu giấc, giấc ngủ chỉ kéo dài 2- 5 tiếng và thường xuyên bị tỉnh giấc giữa chừng. Chất lượng giấc ngủ kém dẫn đến cơ thể rệu rã, không có năng lượng, sức sống để thực hiện các hoạt động. 

Mất ngủ mãn tính đến từ nhiều nguyên nhân khác nhau tuy nhiên chủ yếu là do các bệnh lý về tâm thần. Những người thường xuyên bị stress, căng thẳng, lo âu, trầm cảm sẽ dễ rơi vào tình trạng mất ngủ kéo dài. Ngoài bệnh lý tâm thần, các bệnh nhân viêm phế quản, loét dạ dày, đau khớp cũng dễ bị mất ngủ mãn tính. 

5 nguyên nhân gây ra bệnh mất ngủ

Mất ngủ là một vấn đề phổ biến mà hàng triệu người trên thế giới phải đối mặt. Các nguyên nhân gây ra mất ngủ có thể đến từ nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm cả thói quen sinh hoạt hàng ngày và các vấn đề sức khỏe. Có một video thú vị của bác sỹ Gấu mà mọi người có thể tham khảo:

Căng thẳng, lo âu kéo dài

Căng thẳng và lo âu kéo dài là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng mất ngủ. Bởi để có giấc ngủ ngon, tinh thần phải thư thái và thoải mái. Ngược lại, nếu tâm trí lúc nào cũng “căng như dây đàn”, phải suy nghĩ, bạn sẽ không thể ngủ ngon. Giấc ngủ sẽ chập chờn, dễ bị tỉnh giấc giữa chừng. Tình trạng căng thẳng, lo âu nếu không được cải thiện sẽ dẫn đến mất ngủ cấp tính và lâu dần chuyển thành mãn tính. 

Tuổi tác

Mất ngủ không phân biệt đến tuổi tác, tuy nhiên, các vấn đề liên quan đến tuổi tác có thể làm tăng nguy cơ mất ngủ. Khi người già già đi vào thời kỳ mãn dục, sản xuất hormone tăng trưởng giảm đi, dẫn đến sự giảm thiểu của chế độ giấc ngủ nhanh (REM) và giấc ngủ sâu, và có thể gây ra khó khăn khi ngủ. Ngoài ra, một số vấn đề sức khỏe thường gặp của người già như đau đầu, đau lưng, và đau khớp có thể cũng góp phần gây mất ngủ. Tuy nhiên, việc tìm kiếm và chữa trị các vấn đề sức khỏe này có thể giúp người già tìm lại giấc ngủ tốt hơn.

Chế độ ăn uống, sinh hoạt không khoa học

Đối với những người có lối sống không khoa học, thường xuyên ăn khuya, sử dụng các chất kích thích, không tập luyện thể thao sẽ dễ bị bệnh mất ngủ. Cụ thể:

Ăn khuya quá no:

Ăn nhiều hoặc ăn no vào buổi tối có thể gây ra khó ngủ hoặc mất ngủ. Khi ta ăn nhiều thức ăn vào buổi tối, đường huyết trong cơ thể tăng lên và làm tăng sự kích thích và hoạt động của não, gây khó ngủ. Ngoài ra, quá trình tiêu hóa trong cơ thể cũng đòi hỏi nhiều năng lượng và sự hoạt động của hệ thống tiêu hóa có thể gây đến cảm giác khó chịu khi điều chỉnh vị trí nằm.

Để tránh tình trạng này, bạn nên tránh ăn nhiều hoặc ăn no vào buổi tối. Thay vào đó, hãy ăn những bữa ăn nhẹ, giàu chất xơ và chất đạm vào buổi tối và tránh ăn các thực phẩm giàu đường và đồ uống có chứa caffeine. Ngoài ra, tập thể dục vào buổi sáng hoặc trưa có thể giúp tăng cường sức khỏe và giảm bớt khó ngủ vào buổi tối.

Sử dụng chất kích thích: Các chất kích thích là một trong những nguyên nhân phổ biến gây mất ngủ. Các chất này thường được tìm thấy trong thức uống như cà phê, trà, nước ngọt có ga và chocolate. Các chất kích thích hoạt động bằng cách kích thích hệ thần kinh, tăng cường hoạt động não bộ và gây ra sự tăng động hơn. Vì vậy, việc uống nhiều cà phê hay uống nước ngọt có ga vào buổi tối có thể làm giảm chất lượng giấc ngủ và gây mất ngủ. Ngoài ra, thuốc lá và rượu cũng là các chất kích thích khác có thể gây mất ngủ. Chính vì vậy, để đảm bảo giấc ngủ tốt và đủ, nên hạn chế sử dụng các chất kích thích vào buổi tối.

Tập luyện thể thao: Tập luyện thể thao có thể gây mất ngủ, nhưng cũng có thể giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ. Tùy thuộc vào cách tập luyện, thời gian và mức độ tập, tập thể thao có thể tăng cường sự thư giãn, giảm căng thẳng và lo lắng, giúp cơ thể và tâm trí thư giãn hơn và chuẩn bị cho giấc ngủ tốt hơn.

Tuy nhiên, tập luyện quá nặng có thể làm tăng mức độ kích thích cơ thể và dẫn đến tình trạng khó ngủ. Đặc biệt là tập luyện trong buổi tối có thể làm cho khả năng giảm sự kích thích tự nhiên của cơ thể trước khi đi ngủ bị giảm sút.

Do đó, nếu bạn muốn tập luyện thể thao để cải thiện giấc ngủ, nên tập đúng cách và tránh tập quá nặng vào buổi tối. Ngoài ra, bạn nên tập đều đặn và đảm bảo thời gian nghỉ ngơi đủ để cơ thể phục hồi trước khi đi ngủ..

Ngoài những thói quen trên, không gian sống chật hẹp, bí bức, giường, đệm thô cứng cũng có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ. Một không gian rộng rãi, thoáng mát, giường, đệm êm ái sẽ mang đến một giấc ngủ chất lượng.

Các bệnh lý gây ra mất ngủ

Đối với những người mắc các bệnh về dạ dày, hô hấp, tiêu hóa, tim mạch như trào ngược dạ dày, hen suyễn, ung thư, tim, trầm cảm… thì việc mất ngủ là một điều phổ biến và thường xuyên xảy ra. Nguyên nhân của tình trạng mất ngủ này một phần do các loại thuốc tác động đến cơ thể, làm cho tình trạng mất ngủ trở nên phức tạp hơn. Một phần khác là do cơ thể của bệnh nhân đang không khỏe, mệt mỏi, đau nhức và không thể ngủ ngon.

Bệnh nhân cần tìm hiểu kỹ về các loại thuốc đang sử dụng và tìm cách điều chỉnh, thay đổi liều lượng hoặc phương pháp điều trị để giảm thiểu tác dụng phụ gây mất ngủ. Đồng thời, bệnh nhân cần chăm sóc sức khỏe của mình bằng cách ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, tập thể dục đều đặn và điều chỉnh lối sống để giảm thiểu mệt mỏi, đau nhức và tăng cường sức khỏe.

Hậu quả khi bị bệnh mất ngủ

Không phải ngẫu nhiên, các nghiên cứu đều chỉ ra rằng mỗi người đều phải ngủ đủ giấc. Mỗi người cần phải đảm bảo có được giấc ngủ chất lượng từ 7-9 tiếng. Bởi giấc ngủ đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sức khỏe. Khi bị bệnh mất ngủ sẽ ảnh hưởng đến cả thể chất và tinh thần. Chất lượng cuộc sống sẽ bị kéo xuống. Cụ thể, những hậu quả nhãn tiền của bệnh mất ngủ có thể kể đến như sau:

Học tập, làm việc sa sút

Những người bị bệnh mất ngủ kéo dài sẽ khó lòng có thể học tập và làm việc hiệu quả. Bởi khi thiếu ngủ, cơ thể sẽ luôn trong trạng thái thiếu sức sống, uể oải, tinh thần thiếu sự tỉnh táo. Khi đó, việc học tập và làm việc không thể đạt được hiệu quả cao nhất.

Sức khỏe tâm thần bị ảnh hưởng

Mất ngủ kéo dài sẽ dẫn đến rối loạn sức khỏe tâm thần. Lâu dần, người mất ngủ sẽ rơi vào trạng thái rối loạn lo âu, trầm cảm. Thậm chí, nhiều người mất ngủ có xu hướng lạm dụng các chất kích thích để có thể ngủ được. Khi sử dụng nhiều chất kích thích dẫn đến sức khỏe bị suy giảm trầm trọng, tình trạng ảo giác và các chứng bệnh về huyết áp, tim mạch. 

Nguy hiểm đến tính mạng

Người bị bệnh mất ngủ đặc biệt là mãn tính nếu không chữa trị kịp thời có thể gặp những nguy hiểm đến tính mạng. Bởi khi mất ngủ cơ thể sẽ phản ứng chậm chạp vì thiếu năng lượng, đầu óc không tỉnh táo. Khi đó, nếu lái xe tham gia giao thông trên đường, phản ứng chậm trong các tình huống có thể gây nguy hiểm cho tính mạng bản thân và những người xung quanh. 

Ngoài ra, những người mất ngủ thường có xu hướng sử dụng thuốc ngủ. Nếu không kiểm soát tốt liều lượng, dẫn đến uống quá liều cũng khiến cho tính mạng bị đe dọa.

Cải thiện tình trạng mất ngủ

Trước những hậu quả khôn lường, việc tìm các biện pháp để chữa trị bệnh mất ngủ là vô cùng cần thiết. Dưới đây là tổng hợp các biện pháp, người bị mất ngủ có thể áp dụng.

Giữ cho tinh thần thư thái 

Việc giữ cho tinh thần thư thái là một trong những yếu tố quan trọng giúp cải thiện tình trạng mất ngủ. Căng thẳng và lo lắng có thể làm tăng sản xuất hormone cortisol, gây ra tình trạng hoảng loạn và giảm chất lượng giấc ngủ. Để giữ tinh thần thư thái, bạn có thể áp dụng các phương pháp như yoga, thiền, thực hành mindfulness, hoặc đơn giản chỉ là ngồi thở sâu và tập trung vào những điều tích cực trong cuộc sống. Ngoài ra, tập thể dục thường xuyên cũng là một cách tốt để giảm stress và tăng cường sức khỏe tinh thần. Bằng cách duy trì tâm trạng thoải mái và thư giãn, bạn sẽ có giấc ngủ ngon và sâu hơn, giúp cho sức khỏe cả tinh thần và thể chất của bạn được cải thiện.

---

Bạn có thể tham khảo về cách tập Yoga chữa mất ngủ tại: https://kamado.vn/yoga-chua-mat-ngu/

---

Xây dựng lối sống lành mạnh

Bên cạnh yếu tố tinh thần, bạn cần xây dựng lối sống lành mạnh. Cụ thể, bạn nên ăn ngủ đúng giờ, tích cực sử dụng các sản phẩm tốt cho sức khỏe, loại bỏ các chất kích thích có hại cho cơ thể. Những loại thực phẩm nhiều dầu mỡ, chiên rán, rượu, bia, caffeine cần hạn chế ở mức tối thiểu. 

Tham khảo thêm về lợi ích của chạy bộ tác động đến tinh thần và thể chất: https://kamado.vn/loi-ich-chay-bo/

Việc tập luyện thể dục, thể thao cũng cần thực hiện đều đặn. Đặc biệt, người bị bệnh mất ngủ nên tập yoga. Bộ môn yoga chữa mất ngủ rất tốt vì giúp tinh thần thư thái, giảm đau nhức cơ thể.

Thiết kế phòng ngủ thoáng mát

Để có một giấc ngủ ngon và sâu, không chỉ cần có tâm lý thư thái mà còn cần một môi trường ngủ tốt. Phòng ngủ cần được thiết kế thoáng mát, hạn chế để quá nhiều đồ đạc gây ra cảm giác ngột ngạt. Nên tránh sử dụng những gam màu sặc sỡ, màu sắc quá đậm gây nhức mắt dẫn đến khó ngủ. Thay vào đó, nên chọn những màu sắc nhẹ nhàng, dịu mắt để tạo cảm giác thư giãn. Bên cạnh đó, các vật dụng trong phòng cũng cần được bố trí gọn gàng, sạch sẽ để tạo sự thoải mái cho cơ thể. Đặc biệt, chăn, đệm, gối cần êm ái, sạch sẽ để cơ thể được thư giãn và giấc ngủ trở nên dễ dàng hơn.

Bấm huyệt

Với những người bị bệnh mất ngủ có thể sử dụng phương pháp bấm huyệt. Đây là phương pháp chữa mất ngủ được nhiều người lựa chọn. Với phương pháp bấm huyệt chữa mất ngủ, người thực hiện sẽ sử dụng tay để ấn vào các huyệt đạo cơ trên cơ thể. Khi đó, các huyệt đạo được đả thông, lưu thông máu tốt giúp cơ thể khoan khoái, đầu óc thư giãn nên giấc ngủ sẽ ngon và sâu hơn.

Bật nhạc không lời nhẹ nhàng khi ngủ

Việc sử dụng nhạc không lời nhẹ nhàng là một trong những biện pháp hữu hiệu để giảm stress và căng thẳng trước khi đi ngủ. Nghiên cứu cho thấy, những bản nhạc này có thể giúp giảm nhịp tim, huyết áp và lưu thông máu tốt hơn. Hơn nữa, âm nhạc còn kích thích sản sinh hormone endorphin giúp giảm đau và tạo ra cảm giác dễ chịu, thư giãn. Tuy nhiên, bạn nên chọn nhạc có âm thanh nhẹ nhàng, không quá ồn ào và không gây phân tâm khi đi vào giấc ngủ.

Chữa mất ngủ bằng bài thuốc dân gian

Khi bị mất ngủ, bạn có thể sử dụng các mẹo chữa mất ngủ dân gian. Đây là những mẹo đơn giản nhưng mang lại hiệu quả cao. Đối với các mẹo chữa mất ngủ dân gian thường sử dụng các loại thảo dược có thể kể đến như:

Đinh lăng

Đây là loại thảo dược chữa mất ngủ được rất nhiều người sử dụng. Người bị bệnh mất ngủ nên tìm lá đinh lăng, loại bỏ bụi bẩn, phơi khô và sao lại trên chảo nóng. Sau đó, bạn cho lá đinh lăng vào gối để nằm ngủ. Mùi thơm từ lá đinh lăng sẽ giúp bạn dễ đi vào giấc ngủ sâu. Ngoài ra, bạn có thể sử dụng lá đinh lăng để chế biến các món ăn hay đun làm nước uống để chữa mất ngủ. 

Tâm sen 

Nếu bạn gặp chứng mất ngủ thì nhất định không thể bỏ qua bài thuốc thảo dược là tâm sen. Trong Y học, tâm sen là loại thảo dược vị đắng, tính hàn. Loại thảo dược này có khả năng ổn định thần kinh, trấn an tinh thần, giải nhiệt. Khi sử dụng tâm sen để pha trà uống sẽ giúp ngủ ngon, giảm căng thẳng và lo âu. Lưu ý, khi dùng tâm sen chữa mất ngủ cần dùng với lượng phù hợp. 

Long nhãn 

Đây cũng là cách chữa bệnh mất ngủ theo phương pháp dân gian được nhiều người áp dụng. Trong long nhãn có nhiều chất dinh dưỡng và các khoáng chất có khả năng an thần, bồi bổ cơ thể và hỗ trợ chứng mất ngủ kinh niên. Để dùng long nhãn chữa bệnh mất ngủ, bạn có thể sử dụng theo một số các cách sau:

• Nấu chè hạt sen long nhãn: Đây là món ăn vừa thơm ngon vừa bổ dưỡng. Đặc biệt, với những người gặp chứng mất ngủ, chè hạt sen long nhãn sẽ giúp mang đến giấc ngủ sâu.
• Nấu cháo long nhãn: Bạn sử dụng long nhãn kết hợp với gạo nếp để nấu cháo. Bạn nên ăn cháo khi ấm để giúp an thần và cải thiện tình trạng mất ngủ.
• Kết hợp long nhãn với các thảo dược: Bạn có thể kết hợp long nhãn với đương quy, hoàng kỳ và thục địa sắc với nước lọc để uống hàng ngày. Nếu sử dụng thường xuyên, chứng mất ngủ sẽ thuyên giảm.

Củ bình vôi

Bình vôi là loại thảo dược có vị đắng, tính lương. Loại thảo dược này có khả năng an thần và cho giấc ngủ ngon. Ngoài ra, thảo dược này cũng hỗ trợ điều trị các bệnh về dạ dày, huyết áp. Với rất nhiều tác dụng tốt, bệnh nhân mất ngủ nên sử dụng bình vôi để sâu giấc và giúp tinh thần thư thái. 

Để chữa bệnh mất ngủ bằng củ bình vôi, bạn có thể ngâm với rượu hoặc sắc với các loại thảo dược tốt khác nhu long nhãn, hạt sen để uống. Khi kiên trì thực hiện, tình trạng mất ngủ sẽ được cải thiện.

Điều trị bằng thuốc theo chỉ định của bác sĩ

Với những người bị mất ngủ kinh niên, mãn tính cần phải sử dụng thuốc để chữa trị. Hiện nay, để điều trị bệnh mất ngủ, bệnh nhân có thể sử dụng một số loại thuốc thuộc nhóm benzodiazepin, ramelteon… hay các loại thuốc an thần. Tuy nhiên, trước khi sử dụng, người bị bệnh mất ngủ cần thăm khám và nhận tư vấn của bác sĩ để đảm bảo an toàn.

Trên đây là giải đáp chi tiết bệnh mất ngủ là gì? Nguyên nhân, hậu quả và cách để chữa bệnh mất ngủ hiệu quả nhất. Hy vọng với những thông tin này sẽ giúp bạn biết cách để cải thiện giấc ngủ cho cơ thể khỏe mạnh, ngăn ngừa bệnh tật.

Bài viết khác mà bạn quan tâm

• 
  10 Trường phái Yoga từ cơ bản đến chuyên nghiệp
• 
  5 Cách hít thở sâu trong yoga giúp đạt hiệu quả
• 
  5 loại thảo dược chữa mất ngủ tốt nhất hiện nay